Gốm sứ Bát Tràng đã được biết đến bởi tuổi thọ lâu đời, đặc biệt nổi tiếng ở Việt Nam qua quá trình chế tác cầu kỳ. Tuy nhiên chính vì lẽ đó mà giá thành sản phẩm “cao” hơn nhiều so với những dòng khác.

Gần hơn là sự xuất hiện của những sản phẩm gốm sứ Trung Quốc giá rẻ, đa dạng mẫu mã, kiểu dáng “xen lẫn” khiến người dùng thông thường khó mà phân biệt rõ ràng. Hiểu được nỗi băn khoăn khi khi lựa chọn, Vinaly chia sẻ cách nhận biết gốm sứ Bát Tràng và Trung Quốc qua bài viết sau đây.

1. Nhận biết gốm sứ Bát Tràng và Trung Quốc qua họa tiết

Gốm sứ Bát Tràng được làm thủ công từ chính đôi tay tài hoa của những người nghệ nhân vì vậy đường nét uyển chuyển, tỉ mỉ, tinh tế. Họa tiết thường thấy là hạc, hoa mai, tùng, trúc, cá,… thể hiện ý nghĩa riêng biệt.

Cũng chính vì được làm thủ công và họa tiết vẽ tay nên các nét vẽ không hoàn toàn giống nhau 100%, đây cũng là một trong những điểm giúp chúng ta nhận dạng gốm Bát Trang khi lựa chọn và mua: ly, ấm chén, đĩa, bát.

Gốm sứ Trung Quốc khi nhập khẩu sang Việt Nam thường được chọn những dòng gốm sứ trắng, sau đó được các cơ sở Việt Nam dán hoặc in thêm các họa tiết lên, chính vì vậy các hoa văn thường đều đặn và giống nhau. Cũng theo cách này, nếu chúng ta sờ vào sẽ cảm nhận được độ nhám của lớp in thay vì độ nhẵn mịn của lớp gốm sứ nguyên thủy.

Các sản phẩm gốm sứ Trung Quốc hoa văn dễ phai, mòn theo thời gian do không có lớp men phủ ngoài hoặc có thể bong ra sau 1 thời gian sử dụng, ngoài mặt mỹ quan còn có thể gây những tác hại không mong muốn đến người sử dụng.

2. Phân biệt qua màu sắc họa tiết bên ngoài 

Họa tiết gốm sứ Bát Tràng thường có 1 hoặc 2 màu trang nhã, không quá lòe loẹt, một số màu sắc thường thấy ở họa tiết gốm Bát Tràng: xanh lá, xanh non, huyết dụ,…gần gũi với cuộc sống đời thường.

Ngược lại gốm sứ Trung Quốc có đa dạng màu sắc, thông thường là các nhóm màu nổi bật, hấp dẫn, tươi hơn. Một số màu thường thấy ở họa tiết gốm sứ Trung Hoa như: đỏ, xanh, vàng,..gây ấn tượng và thu hút người dùng. Đặc điểm gốm sứ Trung Quốc được nung ở nhiệt độ thấp hơn từ đó đa dạng về sắc màu, tuy nhiên màu sắc sẽ dễ phai và không giữ được độ bền, đồng đều như gốm sứ Bát Tràng.

3. Nhận biết thông qua độ dày gốm sứ Bát Tràng và Trung Quốc

Đặc trưng gốm sứ Bát Tràng được làm thủ công nên các sản phẩm thường dày dặn hơn, khi cầm cảm giác nặng tay và chắc chắn. Hơn nữa gốm sứ Bát Tràng có độ bền cao hơn nhiều so với sản phẩm Trung Quốc, theo thời gian phần miệng không bị nứt hoặc sứt mẻ.

Trái lại gốm sứ Trung Hoa có cảm giác thanh mảnh, mỏng nhẹ hơn, sau thời gian sử dụng có dấu hiệu nứt, mẻ đặc biệt khu vực miệng, vành sản phẩm.

4. So sánh lớp men của gốm sứ Bát Tràng và Trung Quốc

Đặc trưng gốm sứ Bát Tràng được sản xuất hoàn toàn thủ công, trước khi được cho vào lò nung thường qua công đoạn phủ lớp men bên ngoài từ đó tăng độ sáng và bóng của thành phẩm ở nhiệt độ cao. Tạo nên sự bắt bắt, căng bóng, rắn chắc bảo vệ toàn bộ lớp màu bên ngoài, tăng tuổi thọ và độ bền sản phẩm.

Với dòng sản phẩm Gốm đất đỏ nổi tiếng trong tập hợp gốm sứ Bát Tràng, các nghệ nhân thường không dùng lớp men phủ để giữ màu đỏ đặc trưng tự nhiên của gốm, nhưng vẫn sử dụng lớp men bên trong để tăng khả năng chống thấm cho thành phẩm.

Đồng thời men cát đỏ được hòa cùng màu vẽ, đảm bảo độ bền màu, vì vậy đây cũng là một trong những điểm cần chú ý trong quá trình nhận diện sản phẩm hoặc chất liệu.

Trái lại gốm sứ Trung Quốc tuổi thọ kém hơn, sau thời gian sử dụng có thể nhận thấy dễ dàng, đó cũng là điểm phân biệt 2 chất liệu này một cách chuẩn xác. Thông thường sản phẩm sứ Trung Hoa sau thời gian sử dụng thường bị nứt, rạn và mẻ vở khu vực miệng, vành sản phẩm.

5. Nhận biết gốm sứ Bát Tràng và Trung Quốc qua độ trong của xương đất

Một mẹo kiểm tra dễ dàng và đặc trưng cho dòng gốm sứ Bát Tràng đó là độ trong của xương đất, bạn có thể đưa sản phẩm ra ngoài ánh sáng hoặc ánh đèn, nếu nhìn thấy ảnh mờ hình bàn tay thì đó là gốm sứ Bát Tràng chính hiệu, ngược lại nhận thấy rõ ràng thì đó là gốm sứ Trung Hoa.

Thông thường gốm Trung Quốc mỏng, nhẹ hơn nhiều so với gốm sứ Bát Tràng vì vậy khả năng “thấu quang” cũng khác biệt rõ rệt.